Muş'u Tanıyalım

Muş, Güney doğu Toros dağlarının uzantısı olan, Kurtik Dağının kuzeye bakan yamaçlarında, çar ve karni derelerinin aktıkları vadilerin arasında kurulmuş bir şehirdir. Adına yazılan türkülerin sözlerinde bile yolunun yokuş olduğu belirtilen ve Doğu Anadolu bölgesinde olan Muş, doğusunda Ağrı ve Bitlis, Batısında Bingöl, Kuzeyinde Erzurum ve Ağrı, Güneyinde Diyarbakır, Batman ve Bitlis ile komşu ilimizdir.

Genel Bilgiler ve Tarihçe

Urartulardan daha öncesi bilinmeyen Muş topraklarında, Urartu Krallığının yıkılmasından sonra yöre halkı pek varlık göstermemiştir. Genellikle Pers kültürünün etkisi görülen bölgede, Hristiyanlığın yayılmasıyla birlikte kökten değişiklikler olmuştur. Türklerin egemenliğiyle Türk–İslâm kültürü yayılmaya başlamıştır ve 1071 Malazgirt Savaşı da Muş sınırları içinde olmuştur. Osmanlı döneminde Muş, yarı özerk beylerin yönetiminde, aşiretlerin egemen olduğu bir bölgedir. Cumhuriyet döneminde, 1929 yılında ise Bitlis vilayetinden ayrılarak resmen il olmuştur. 1955 yılında demiryolu bağlantısının Muş iline ulaşmasıyla il gelişmeye başlamıştır.

Kara Yolu Ulaşımı;

D 300 İzmir-Van Karayolu Muş'tan geçer ve bu karayolu ilin ana ulaşım yolunu olarak kullanılmaktadır. Bu yol batıda ilin Bingöl ve Elazığ'la, doğuda ise Van, Iğdır, Bitlis ile bağlantısını sağlar. Muş'a Bingöl 115 km, Elazığ 253 km, Bitlis 83 km, Siirt 179 km, Van 217 km, Iğdır 386 km, Ağrı 244 km uzaklıktadır. İstanbul Muş arası 1320 km uzaklıkta olup yolculuk yaklaşık 16 saat 15 dakika sürmektedir. Ankara Muş arası 1006 km uzaklıkta olup yolculuk yaklaşık 12 saat sürmektedir.

Hava yolu Ulaşımı;

Muş merkeze 17 km uzaklıkta yer alan Muş Havalimanından İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı ve Ankara Esenboğa Havalimanına tarifeli uçak seferleri yapılmaktadır.

Demir Yolu Ulaşımı;

Demiryolu ulaşımında Muş'tan Van Gölü Ekspresi geçmektedir. Van Gölü Ekspresi Ankara - Tatvan arasında hizmet vermektedir. Tren Ankara'dan salı ve pazar günleri, Tatvan'dan ise salı ve perşembe günleri hareket etmektedir. Yaz ve Kış seferleri günleri ve saatleri değişiklik gösterebilen demir yolu ulaşımı yöre halkı için oldukça önemli bir hizmettir.

Gezilip Görülecek Yerler

Yerleşim düzeni ve sokak dokusu esas itibari ile tipik bir Türk kenti havasını yansıtan Muş’un, konut mimarisi milletimizin örf ve adetlerinden kaynaklanan hayat tarzı ve ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikleri taşımaktadır. Ayrıca gelenekleri, iklimin ve coğrafyanın zorlayıcı gerekleri de bu oluşumdaki diğer etmenlerdir. Bölgedeki diğer illerin yerleşimlerine benzeyen sokak dokusu içinde yer alan evler, genellikle avlu gerisinde yükselen iki katlı yapılardan ibarettir.

Arak Manastırı

Muş’un Karaçavuş Dağları’nın eteklerinde bulunan Kepenek Köyü’nün zirvesindeki Arak Manastırı, geniş bir düzlükte kurulmuş durumda ve Manastır, şehrin en bilinen tarihi kalıntılarından biridir.

Hacı Şeref Camisi

Bir Selçuklu yapısı olan cami, çok yıkık durumda Aslanlı Han’ın içindedir. Mimari özelliklerine bakılarak 17. yüzyıllarına ait olduğu düşünülmektedir. Ana mekânı kare planlıdır ve ortada büyük yanlarda basık kubbelerle örtülmüştür. Sade mihrabı yuvarlak kemerli niş biçimindedir. Sonradan eklenen son cemaat yeri ahşaptandır. Sivri kemeri niş biçimindeki taç kapı, kesme taştandır.

Malazgirt Kalesi

Haşmetli bir görünüme sahip olan kalenin iki cephesi tadilat ve onarım geçirmiştir. İslam kaynaklarında bu kale gerek İslamiyet’in ilk döneminde gerekse Bizanslar zamanında birçok savaşa sahne olmuştur. Eski Malazgirt’i kuşatan kalenin ana burcu ile burçları bu tarihi özellikleri ile ilgi çekmektedir. Doğal afetlerde surları yıkılmıştır ve zaman zaman onarılmıştır. Onarımlar kısmen de olsa günümüzde de devam etmektedir.

Ulu Cami

Dikdörtgen planlı olan caminin kitabesi yoktur. Alaeddin Bey ve Hacı Şeref camilerinin batısındadır. Moloz taştan yapılmıştır. Mihrap sadedir, kuzeyinde kesme taştan üç kubbeli son cemaat yeri vardır. Kesme taştan sade taç kapı sivri kemerli niş içindedir. Batı duvarı dışında öbür duvarlarda ikişer pencere vardır. Minaresi 1966 depreminde yıkılmış olup, şu anki minare deprem sonrası 1968 yılında yapılmıştır.

Yıldız Han

1307 yılında Miralay Seyfi Bey tarafından yapılan han, Muş şehit merkezinde yukarı çarşıdadır. İki katlı olan hanın alt katı, kesme taştan üst katıda kerpiçten yapılmıştır. 613 metrekare üzerine kurulan hanın birinci katında kuyumcular, emanethaneler, bakırcılar, manifaturacılar ve gümüşçüler bulunurdu. İkinci katı ise otel olarak kullanılırdı. Her iki katta toplam 52 tane dükkan olan han 1916 Rus İşgalinde tamamen tahrip edilmiştir.