ŞANLIURFA BİLETİ AL

Şanlıurfa'nın en büyük tarihi özelliği Peygamberler Şehri olarak anılmasıdır. Bir rivayete göre il, Hazreti Adem ile Havva’nın bir süre konakladığı yerlerden birisidir.

Urfa, tarihimizin 8000 yıl öncesine uzanan bir geçmişe sahiptir. Özellikle, eski dönemlerde bu bölgeye yerleşen halk, ilin tarihi ve kültürel mirasını artırmıştır. Dünyanın ilk üniversitesi olarak bilinen Harran Üniversitesi de eski dönemlerden günümüze ulaşan büyük bir miras niteliğindedir. Eski dönemlerde Sümer ve Babillerin hakimiyetinde kalan il, Anadolu'da Hititlerin egemen olmasıyla birlikte Hititlerin egemenliği altına girmiştir. Daha sonra Asurlar ve Perslerin hakim olduğu bölge, M.Ö. 4. asırlarda Makedonya İmparatorluğuna geçmiştir.

M.S. 1. asır dönemlerinde ise Romalıların hakimiyetinde kalan il, bir dönem Pat ve Sasaniler arasında egemenlik konusu olmuştur. Roma Devletinin ikiye bölünmesinden sonra ise Bizanslıların eline geçen il, 1086 yılında Bizanslıların elinden alınarak Selçuklulara geçmiştir.

 1. Haçlı Seferleri sırasında ise Haçlıların eline geçen bölgede, bir Haçlı Devleti kurulmuştur. Bu süreçlerden sonra da farklı devletlerin istilasına uğrayan Urfa ili, 1516 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından fethedilerek, Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı zamanında il Ruha ismiyle anılmaya başlanmış ve il önemli şehirlerden biri olarak anılmaya başlanmıştır.

Tanzimat Döneminden sonra il, Halep'e bağlı 5 sancaktan biri haline gelmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasında ise önce İngilizlerin daha sonra da Fransızların işgaline uğrayan il, 60 gün boyunca büyük mücadele etmiştir. Bu dönemde Ermenilerin de saldırısına uğrayan il, şanlı bir şekilde mücadele ederek, bölgeyi kurtarabilmiştir. Cumhuriyet Döneminde ise Şanlıurfa il statüsü kazanarak, bağımsız bir hale gelmiştir.

Kara ikliminin hüküm sürdüğü Şanlıurfa'da, yaz ayları çok uzun sürerken sıcaklık bunaltıcı seviyelere ulaşır. Kış ayları da çok soğuk geçer. Gece ve gündüz arasında oluşan ısı farklılıkları yaz ve kış aylarında da görülür. Nem oranının az olması sıcakların boğucu bir hal almamasını sağlar. Ülkemizdeki en sıcak il olma özelliğine sahip olan Urfa'da ısının 0 derecenin altına düştüğü günlerin sayısı bir ayı geçmez. Senelik yağış miktarı maksimum seviyesi 475 mm'dir. Ülkemizdeki sıcaklık rekoru 47 derece ile bu ilimize aittir. Temmuz yılın en sıcak ayı olurken Ocak en soğuk ayıdır.

Toprakların %60'ı ekili alan ve %40'ı çayır, ormanlık ve fundalıktır. Bozkır görünümüne sahip olan topraklarda en çok; menekşe, papatya, semizotu, hardal ve ebegümeci yetişir. Karakaya ve Atatürk Baraj Gölleri, bölgedeki yağış miktarını artırırken bitki örtüsünün çeşitliliği üzerinde de etkili olmuştur. Şehrin sıcaklığına dayanamayan bitkiler, ilkbaharda gelen yağmurlarla yeşerir. Çalı kümelerine su kenarlarında rastlanır. Genelin tersine kış aylarında yeşeren düzlükler yaz sıcaklarıyla birlikte kavrulur.

Şanlıurfa, ülkemizin ormanlık alanlar açısından en yoksul ilidir. İl sınırları içinde kalan sayılabilecek bir orman alanı yoktur. Bölgeye barajın gelmesiyle birlikte ağaçlandırma çalışmaları da hız kazanmıştır. Sonuçlar yıllar içinde gözle görülür seviyelere ulaşacaktır. Bölgede yetişen başlıca tarım ürünleri arasında; mercimek, buğday, anason ve arpa sayılabilir. Pamuk üretim denemeleri sürerken suyla birlikte meyve ve sebze üretiminde de yol kat edilmiştir.

Şanlıurfa ili, 37.80 kuzey enlem ve 38.46 doğu boylamı arasında yer alan bir matematiksel konuma sahiptir. Mardin, Adıyaman, Diyarbakır ve Gaziantep illeriyle komşu durumunda olan il, ülkemizin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer almaktadır. Eski dönemlerden itibaren Anadolu ile Arap ülkeleri arasında önemli ticaret merkezlerinden olan il, o dönemlerde büyük jeopolitik öneme de sahip olmuştur.

Arap platosunun güney kısmında yer alan il, platolar açısından geniş bir alana sahiptir. İl topraklarının yaklaşık olarak %60'lık kısmını platolar oluşturmaktadır. İlin %20'lik kısmını ise dağlar oluşturmaktadır. En önemli dağlar arasında ise Karacadağ yer almaktadır. Karacadağ, sönmüş bir volkanik dağ durumundadır. Dağın çevresinde bulunan su kaynakları Diyarbakır ve Siverek sınırına kadar ulaşmaktadır. 2000 metreyi aşan dağlarla çevrili olan ilde diğer önemli dağlar ise şu şekildedir; Yılanlı Dağ, Susuz Dağ ve Nemrut Dağı'dır.

Şanlıurfa ili genel olarak fazla bir engebeye sahip değildir. Düz ovalar üzerine kurulu olan yapısı, sınırlara kadar devam etmektedir. Bu ovalar üzerinde geniş tarım alanları bulunmakta ve bazı ovalarda verimli şekilde tarımsal faaliyetler yapılmaktadır. En önemli ovalar arasında ise; Harran, Suruç, Viranşehir Ovaları yer almaktadır.

İl maalesef, akarsular açısından zengin bir yapıda değildir. İlin akarsuları arasında en önemli ve işlevli olanı ise Fırat Nehri'dir. Birecik Köprüsü'nün yer aldığı bu nehir üzerinde ulaşım da sağlanabilmektedir. Diğer, önemli akarsular ise; Direkli, Süleyman Pınarı ve Cilap Suyu'dur.

Peygamberler Şehri olarak bilinen Şanlıurfa ili, farklı kültürlere ve medeniyetlere ait pek çok tarihi eserle zengin yapıya sahiptir. Özellikle, eski dönemlerde Hazreti İbrahim ve Hazreti Eyyüb gibi peygamberlere ait eserler ve izler, Şanlıurfa ilinde yer almaktadır. Tarihi turizm açısından büyük öneme sahip olan ilde gezilip görülmesi gereken yerler arasında ise şu alanlar bulunmaktadır;

 -Ulu Cami: Eski ismi Kızıl Kilisesi olarak bilinen cami, ilin en eski camilerinden birisidir. Avlu kısmında yer alan medrese ve kızıl taşları ile tarih turizmi açısından büyük öneme sahiptir.

 -Hasan Paşa Cami: 1499 tarihinde inşa ettirilen cami, daha sonra eklenen üç kubbe ile devrin tarihi dokusunu da yansıtmaktadır.

 Hazret-i Eyyüb Mağarası: 4 basamaktan oluşan mağara, Eyyûb aleyhisselâmın çile çektiği yer olarak da bilinmektedir.

 -Hayat bin Kays Harrani Türbesi

 -Urfa Kalesi: Haçlı Döneminde büyük rol oynayan Urfa Kalesi, iç ve dış yapılardan oluşmaktadır. M.Ö. 2000'li yıllarda yaptırılan kale, dönemin işgallerinde savunma alanı olarak kullanılmıştır.

 -Birecik Kalesi

 -Harran Şehir Harabeleri

 -Nemrud Tahtı ve Sumatar da dönemin tarihi dokusunu yansıtan ve tarih turizmine katkı sağlayan alanlar arasındadır.

Tarih turizmi açısından büyük öneme sahip olan il, maalesef doğa turizmi açısından aynı etkiyi yaratmamaktadır. Bitki örtüsünün zayıf olması nedeniyle bölgede doğa turizmi gelişmemiştir. Birkaç adet mesire alanı dışında önemli yer bulunmamaktadır. Önemli mesire alanları arasında; Direkli, Karaköprü ve Aynızeliha Gölü yer almaktadır.

Özellikle tarihi ve doğal güzellikleri ile birlikte Türkiye'nin en önemli şehirleri arasında yer alan Şanlıurfa, bütün bir yıl boyunca yoğun olarak yerli ve yabancı turist çekmektedir ve bu yüzden ulaşım olanları gelişmiştir. Kurtuluş Savaşı'nın ardından 1984 yılında Şanlı ünvanını da almaya hak kazanan şehir, özellikle insanlık tarihinin en eski dönemlerine kadar uzanan medeniyetlerin bulunduğu bir yer olarak dünya çapında ön plana çıkmaktadır.

Türkiye'nin bütün farklı şehirlerinden kara yolu ve hava yolları ile ulaşmak mümkündür. Şehre komşu olan iller çerçevesinde Diyarbakır ile 180 km, Gaziantep 45 km ve Mardin ile 190 km gibi bir mesafe noktasında ulaşım değerlendirilebilir. Özellikle birçok farklı ve büyük otobüs firmalarının haftanın 7 günü sağladığı kara yolları ulaşım olanakları sayesinde şehrin her noktasına güven içerisinde ulaşım imkanı elde edilebilir. En çok da gelişmiş sanayi alanı ve turistik seyahatler kapsamında şehir ön plana çıktığından dolayı, kara yolları başta olmak üzere hava yolları aracılığı ile de ulaşım şansı sunulmaktadır.

Farklı şehirlerden doğrudan Gaziantep'in hava yolları aracılığıyla ulaşmak isteyenler adına, Gaziantep Gap Hava Yolları kapsamında bunu gerçekleştirmek oldukça kolaydır. Özellikle de başta İstanbul olmak üzere Ankara ve İzmir ile birçok değişik şehirden buraya doğrudan kısa süre içerisinde hava yolunu kullanarak gelme imkanı bulunabilmektedir. Özel araç ile gelinmek istendiğinde ise mutlaka İstanbul-Kaynaşalı arasında bulunan otobanın kullanılması önerilmektedir.

Sanayinin istenen düzeyde gelişme göstermediği Şanlıurfa'da tarıma dayalı bir ekonomi görülür. Şehirde çalışan nüfusun büyük bir kısmının tarım ile uğraştığı görülmektedir. Bunun yanı sıra şehirde hayvancılık da tarım ile birlikte yürütülmekte olan ekonomik faaliyetlerden biri durumundadır.

Şehirde verimli tarım arazileri bulunsa da iklimin olumsuz etkileri tarımın gelişmesi engeller durumdaydı. Fakat GAP'ın faaliyete geçmesi ile birlikte şehirdeki tarımsal verimlilik arttırılırken tarım ürünlerindeki çeşitlilikte de dikkat çeken bir artış ortaya çıktı. Ülkenin tarım ambarı olmaya da proje ile aday haline gelmiş olan şehir zaman içinde tarım ürünlerine dayalı sanayi bakımından da yavaş yavaş gelişme göstermeye başlamıştır.

Özellikle Harran ve Ceylanpınar ovalarının büyük bir kısmı yaz aylarındaki kuraklıktan sulu tarıma geçilmesi ile etkilenmemektedir. Tahıl tarımının yanı sıra mercimek ve burçak gibi ürünlerin tarımı yapılırken yaz kuraklığı sulama sayesinde şehirde pamuk üretimi de artış göstermeye başlamıştır. Yörede sebzecilik de gelişme gösterirken zeytin ve Antep fıstığı yetiştiriciliği bakımından da büyük önem taşıyor.

Şehirde asfaltit ve fosfor madenlerinin yanı sıra mermer de çıkarılıyor olsa dahi bu ürünlerin işlemesi yapılmıyor. GAP ile birlikte şehirde pamuk üretiminin artması pamuk fabrikalarında da artışa neden olmuştur. Bunun yanı sıra yem ve çimento fabrikaları da şehrin sanayi kolunu besliyor.

Urfa'nın ikincil ekonomik kaynağı da hayvancılık olmakla birlikte şehirde daha çok büyük baş hayvancılığın yoğun olduğu görülüyor.