TUNCELİ BİLETİ AL

Tarihi çok eski dönemlere kadar uzanan Tunceli, bu konuda özellikle 1968 ve 70 yılları arasında gerçekleştirilen kazı çalışmaları eşliğinde M.Ö. 5000 yanına kadar tarihinin uzandığı ortaya çıkarılmıştır. İlk olarak Türk kavimlerinin akını ile burada yaşam aktif hale gelmiştir ve daha sonra değişik antik medeniyetler tarafından ele geçirilmiştir. Bunlar arasında Hititler, Medler ve Persler farklı dönemlerde büyük mücadeleler ile savaşlar vererek birbirlerine hükümlerini geçirmeye çalışmışlardır. Daha sonra zaman zaman Ermeni beyliklerinin de hükmü altına giren şehir, ardından Roma İmparatorluğu'nun topraklarına da katılmıştır.

M.S. 395 Yılında Roma İmparatorluğu ikiye ayrıldıktan sonra Doğu Roma İmparatorluğu’na kalan Tunceli, özellikle de sarp dağlık alanlardan oluştuğundan dolayı adeta bir kale görevi gördüğü için Roma İmparatorluğu'nun savunma açısından büyük önem verdiği şehirlerarasında yer almaktaydı. Ardından yine birçok farklı medeniyetlerin değişik zamanlarda eline geçen Tunceli, 1071 Malazgirt zaferinden sonra burada kurulan Saltıkoğlu Türk beyliği egemenliğine girdi. Daha sonra 1201 yılında Anadolu Selçuklu Devleti tarafından bu beylik ortadan kaldırılınca yine birçok farklı beyliğin egemenliğini değişik zamanlarda girdi.

Türkiye Selçuklu Devleti'nin hüküm sürdüğü şehir ardından Kanuni Sultan Süleyman zamanında Osmanlı İmparatorluğu egemenliği altına girmiştir. Kurtuluş Savaşı'nın ardından Cumhuriyetin ilanı ile birlikte ilk önce ‘Dersim’ ismi ile anılan şehir, ardından 30 Aralık 1946 senesinde Tunceli ismini alarak şehir haline geldi. Bu zengin tarihi bir kültüre sahip olması ile birlikte Tunceli geçmişten günümüze kadar birçok farklı mimari yapıları ve kalıntıları da bulundurmaktadır.

Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Tunceli Yukarı Fırat bölümünde yer alıyor. Yüksek bir rakımda bulunması ve ülkenin doğusunda yer alması şehrin sert karasal iklim tipine sahip olmasının temelini oluşturuyor.

İklim özelliğine bağlı olarak kış mevsimi uzun sürmekle birlikte mevsim boyunca oldukça düşük sıcaklıklar ortaya çıkmaktadır. Kış mevsiminde gündüzlerin dahi genellikle sıfır derecenin atına düştüğüne şahit olmak hiç de zor değildir. Yaz aylarında ise kavurucu sıcaklıklar pek fazla görülmez. Bu doğrultuda yaz mevsimi de şehirde kısa olmakla birlikte nispeten serin geçmektedir.

Şehirde görülen yağışlar ise genellikle kar şeklinde düşmektedir. Özellikle 2700 metre ve üzerinde kalan yerlerde kalıcı kar görülmektedir. Bu bölgelerde yaz aylarında dahi yer de kar görme imkanı söz konusu oluyor. Tüm bunların yanı sıra yüksekliği biraz daha düşük olan Keban Barajı ve çevresinde sıcaklıkların çok az da olsa yükseldiği görülebilir. Bu civarda kış mevsimi yüksek bölgelere nazaran daha yumuşak geçiyor.

Yılın büyük bir kısmında karın yerde kaldığı şehirde bitki örtüsü ise çayırlardan oluşurken zaman zaman çalışık tipi makilere de rastlamak mümkündür. Tunceli'de ekili ve dikili alan oldukça azken bu durumun sebebi de yine iklim koşullarıdır. Bu neden ile tarım da zorlaşır. Tunceli'de, az bir oranda ormanlıklar bulunurken bu ormanlık alanlarda çoğunlukla meşe görülmekte olsa da bazı yerlerde gürgen, ardıç ya da kavak ağaçları da kendini gösterebilmektedir.

Doğu Anadolu bölgesindeki Yukarı Fırat kısmında yer alan Tunceli, bütünüyle Fırat havzası içerisinde kalmaktadır. Özellikle doğal sınırlar kapsamında oldukça yüksek bir bölge olarak da ön plana çıkmaktadır. Doğu batı yönünde paralel şekilde uzanan Toros Dağları şehrin kuzeyini, kuzey batısını ve kuzey doğusunun büyük bir çoğunluğunu kaplamaktadır. Aşılması çok güç sıradağlardan meydana gelen şehir, yüzey sularının aşındırması ile birlikte aynı zamanda akarsuların da oyuklar açması eşliğinde platolar meydana gelmiştir. Vadiler özellikle çok dar ve dik olduğundan dolayı da ovalar oluşamamıştır.

Doğu batı ve kuzey güney kapsamında bölge sınırları içerisinde % 75 kadarı dağlardan oluşmaktadır. %25'i ile ise platolardan meydana gelirken geri kalan %5’lik bir kısımda ovalar bulunmaktadır. Bütün bir yıl boyunca karasal bir iklim yaşayan Tunceli, yaz aylarında çok sıcak ve kurak bir dönem geçirirken kış ayları ise yağışlı ve karla kaplı yaşanmaktadır. Özellikle kar tutma süresi de oldukça fazladır.

Yoğun bir biçimde yaşanan yağışlar daha çok sonbahar ve İlkbahar aylarında meydana gelmektedir. Kış aylarına gelindiği zaman ise bu dönemin büyük bir çoğunluğu kar ile geçmektedir. Şehrin büyük bir kesimi tarım ve hayvancılık ile uğraşarak geçimini sürdürürken sanayi de her geçen gün gelişmeye devam ediyor. Kömür ile birlikte değişik maden yataklarına sahip olan Tunceli, aynı zamanında geçmişten günümüze kadar ulaşmış olan tarihi yapılar ve kültürel dokularda sayesinde de önemli bir yerdir.

Tunceli tarihi yapıları ve kültürel dokuları ile birlikte aynı zamanda doğal güzellikleri eşliğinde de Turizm açısından Türkiye'nin en önemli şehirleri arasında yer almaktadır. Aynı zamanda kış sporları, her mevsim avlanmaya müsait bölgeleri ve vadileri kapsamındaki soğuk ve berrak suları eşliğinde muhteşem bir görsele sahiptir. Özellikle geçmişten günümüze kadar ulaşmış antik dönemden çok farklı mimari yapılar ve kalıntılar ile birlikte, Türk imparatorlukları döneminde de yine camiler; medreseler ve külliyeler ile daha birçok farklı mimari yapılar şehir üzerinde yer almaktadır.

Aynı zamanda yine birçok farklı ve büyük bir öneme sahip olan kaleler, hala ayakta kalan köprüler ve diğer medeniyetlerden gelen kiliseler ile dini yapılar da turistik açıdan önemlidir. Tunceli'nin önemli vadilerindeki mesire alanları da yine dikkate değer sosyal etkinlikler arasında yer almaktadır. Eşsiz güzelliği, su kaynakları ve avcılık için büyük bir öneme sahip olan muhteşem Munzur Vadisi Milli Parkı da mutlaka görülmesi gereken yerler arasında bulunmaktadır.

Ayrıca sadece tarihi yapılar ve doğal güzellikler değil, aynı zamanda içmeler ve kaplıcaları ile de özel tesisleri kapsamında sağlık açısından da çok önemli bir yer tutmaktadır. Birbirinden büyük efsanelerin ve öykülerin de yer aldığı Tunceli şehri, her ne kadar çok önemli bir turistik yer olarak bilinse de ulaşım zorluğu ile birlikte organizasyon eksikliği nedeniyle turizm çok fazla geliştirilememiştir. Eğer bu tam olarak sallanabilir ise şehir her sene çok daha fazla turist çekebilir.

Doğu Anadolu'da yer alan Tunceli, kara yolları ve tren yolu vasıtasıyla ulaşıma açık bir şehirdir. Aynı zamanda aktarmalı şekilde hava yolları da kullanılabilmektedir. Ancak diğer şehirlere göre ulaşımın daha kısıtlı olduğunu da eklemek gerekir. Kuzey kısımda bulunan Erzincan noktası ile birlikte güney bölümde Elazığ toprakları kapsamında demir yolları kullanılabilir. Haftanın farklı değişik günleri de belirli saatlerinde ekspresler aracıyla doğrudan şehre ulaşım imkanı gerçekleştirilebilmektedir.

Tunceli şehrinde en yakın hava alanı ise şehir merkezine yaklaşık olarak 120 kilometre kadar uzaklıktadır. Özellikle iç hatlara hizmet veren Elazığ havaalanı kullanılarak aktarmalı şekilde, daha sonra da kara yollarıyla Tunceli’ye ulaşım imkanı elde edilebilir. Bireysel olarak araçlarla gelinmek istendiğinde Erzincan-Tunceli arası 140 km’dir ve 2 saat 20 dakika sürer. Diğer yandan Van-Tunceli arası 170 km’dir ve 3 saat 30 dakika içerisinde varılabilir.

Büyük şehirlerden Tunceli ulaşım ise her ne kadar Karayolları eşliğinde gerçekleştirilse de oldukça uzun sürmektedir. Bu yüzden Elazığ hava yollarını kullanılmak suretiyle aktarmalı şekilde şehre ulaşım imkanı değerlendirilebilir. Diğer taraftan şehrin ulaşım olanaklarının farklı şehirlere göre daha az olduğunu söylemek gerekir. Fakat en fazla kullanımı ise yine kara yollarıdır. Farklı şehirlerarası otobüs firmaları bu konuda yoğun şekilde çalışmakta ve her gün sefer yapmaktadır. Bu şekilde Türkiye'nin her noktasına ve bu noktalardan Tunceli'ye demir yolları, kara yolları ve hava yolu ile birlikte ulaşım imkanı elde edilebilir.

Tunceli ilinin genel ekonomik yapısı tarım ve hayvancılık faaliyetlerine dayanmaktadır. Özellikle, aktif şekilde çalışan nüfusun yaklaşık %80'lik kısmı tarımsal ve hayvansal faaliyetlerde rol almaktadır.

İl sınırlarında tarımsal faaliyetler fazla olmasına rağmen modern tarıma ve sulama sistemlerine geçilmediği için genel olarak verim oldukça düşüktür. En fazla yetiştirilen ürünlerin başında ise; buğday, arpa, soğan, fasulye, şekerpancarı ve soğan gelmektedir. Ayrıca, bazı bölgelerde pamuk ve tütün yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Daha ılıman güney bölgelerde ise sebze tarımı fazladır. Bunun dışında dut, ceviz ve badem yetiştiriciliği de yapılabilmektedir.

Mera hayvancılığı bölgede yapılan hayvancılık faaliyetlerindendir. En fazla sığır, koyun ve kıl keçisi yetiştirilir. Ayrıca, arıcılık faaliyetleri de gelişmiş durumdadır. Tunceli ilinde sanayi yapısı fazla gelişmemiştir. Özellikle bölgenin iklimi ve engebeli yapısı bu alanda sanayi faaliyetlerinin gelişimini engellemiştir. Genel olarak bölgede tarımsal ve hayvansal faaliyetlere dayalı sanayi kolları bulunmaktadır. Bunlar; yem, un, iplik ve süt fabrikalarıdır. Bazı fabrika kollarına bağlı küçük atölyeler de bölgede bulunmaktadır.

Maden rezervi açısından zengin bir yapıya sahip olan il, bazı dış faktörler nedeniyle madencilik alanında gelişme gösterememiştir. Bölgeden sadece tuz elde edilmektedir. Tekel Genel Müdürlüğünün hakimiyetinde olan alanlardan Göreli ve Hıvır tuzları elde edilmektedir. Toplamda 600 ton civarı tuz elde edilen bu alanlardan, tuz elde edilmek için önce tuzlu sular güneşte buharlaştırılarak saf hale getirilmektedir. Bölgede rezervi bulunan diğer madenler ise bakır, kurşun, manganez ve maden kömürüdür.